بهمبری

می‌شهر

می شهر

به یاد اوستا دختر*

درنگ درنگ...
ساعتˇ زنگˇ صدا مره خابˇ جا بپرستم.
هوا دم بۊکۊده ؤ شرجی بۊ. واى مره دیرأبؤسته. واستى می پسره ببؤرده بیم کلاسˇ زبان. تابستان بامؤ واستى زاکانˇ اؤقاتˇ فراغته پۊرأکۊدن. ناشتایى‌ئه آماده بۊکۊدم ؤ تۊنداتۊند روانه’ بؤستم آموزشگاهˇ ره.
آمۊزشگاهˇ مؤدیر، ایته می قدیمی دۊسته. وقتی فارسیم، حال ؤ احوالˇ پسی مره بۊگؤفته بیشناوستی پریرۊز خیابانˇ مین خاستید ایتا طفلˇ معصومأ بۊدؤزدید؟ بۊگؤفتم: نأ. خبر نارم. بۊگؤفت: زاىˇ مار به موقع فارسه وگرنه معلۊم نبۊ چۊجۊر فاجعه خأستی اتفاق دکفه؟
اۊ دبستانی کؤر، مائده یاد دکفتم کی أویرأبؤ ؤ اۊنˇ جا هیچ خبری نۊبؤسته. می دۊستˇ جا خؤداحافظى بۊکۊدم ؤ ایپچه چکˇچی هئنˇ پسی واگردستم به خانه ؤ غذا چاکۊدنه مشغۊل بۊبؤستم.
ظهرˇ دم کی خاستم بشم می پسرˇ دۊمبال، می دتر کی تازه خابˇ جه ویرشته بۊ مره بۊگؤفت: مامان یادت نره برام کاغذA4 بخرى امروز کلاس نقاشى دارم.
بۊگؤفتم "چشم" ؤ بۊشؤم. أ وضع ؤ اوضاعˇ مره نیشه زاکانأ تنهایى جایى اۊسئه کۊدن. واستى أشانه چارچشمى پاستن. وقتى واگردستم خانه، می دتر بۊگؤفته که می مار زنگ بزئه ؤ بۊگؤفته بۊ عصری بیشیم پیاده‌روی. از وقتى باشگاهانˇ شهریه گران بۊبؤسته پیاده‌روی به‌صرفه‌تره!
ناهار آماده بۊکۊدم ؤ بعد چایی ؤ میوه باوردم ؤ ظرفانأ بۊشؤستم. خاستم ایپچه استراحت بۊکۊنم. هنۊز می چۊمان خؤب دنوسته بۊم که تلفؤن زنگ بۊخورده. می خالادؤختر بۊ. زنˇ خؤب ؤ بساز ؤ مهربانیه ولی أنˇ بخت شۊر بۊ. تازگى بفأمسته بۊ کی أنˇ مرد معتاده. خیلى حقˇسعى بۊکۊد أنه ترکأ ده امما نۊبؤسته. أن بندهٔ خۊدایم دئه أنˇ طاقت طاقأبؤسته، خاسته کی جۊدا ببه. می دیل بیگیفت. ایتا جا بخانده بۊم کی یک سومˇ می شهرˇ مردۊم معتادیدی. جوانانی کی بیکاری ؤ بی امکاناتی ؤ ناآگاهی جا معتاد بیدی… خیلى دردناک بۊ.
آماده’ بؤستم کی بشم می مارˇ أمره پیاده‌روی. می مار بۊگؤفته بشیم تا ساحل، بۊگؤفتم چشم ؤ رادکفتیم ساحلˇ طرف.
همه تا راهان کی ساحله فأرسید دوستئید! به سختی ایتا راه پیدا کۊنیم ؤ فأرسیم ساحله. دۊ تا أمی همساده’نم اؤیه ایسأبید. وقتی فأرسئید أمی ورجا، حال ؤ احوالˇ پسی بۊگؤفتید: خبر دأریدی چن رۊز پیش چن تا جوانˇ مۊسافر دریا مئن غرقأبؤستیدی؟
بۊگؤفتم: مگه غریق نجات نئسأبۊ؟
بۊگؤفت: نأ. پارسال خرداد ماه ایسأبید ولی چۊن أشأنˇ حقۊق پرداخت نۊبؤسته، ایمسال هنۊز نامؤیدی.
می فکر مشغول بۊبؤست. ایته بندر أن همه قشنگی ؤ مواهبˇ خؤدادادی أمره، چره وا أتؤ ببه؟ می شهر امکاناتˇ کمی ؤ مسۊلانˇ بیتوجهی جا رنج کشه. ایته شهر کی زناکانˇ فراغت ؤ تفریح ؤ ورزشˇ ره هی تا جاجیگا نأره. وا أنˇ داده فأرسئن… می شهرˇ داد...

اوستا دختر

* زنده یاد سرور حسین دوست ملقب به اوستا دختر، کارگر شریف و زحمتکشی بود که سال‌ها قبل در خیابان سپه بندر انزلی کفاشی می‌کرد. در سال‌های اخیر، زنان سرپرست خانواده به مراتب بیشتر شده‌اند.

پ.ن: این یادداشت برای نخستین بار در شمارۀ ۳و۴ ماهنامۀ گیلانˇاؤجا منتشر شده.
برای اطلاع از چگونگی خواندن و نوشتن با رسم‌الخط گیلکیاینجا را ببینید.
برگردان فارسی این یادداشت در ادامه مطلب 👇 آمده است.

حراج لاله‌تالابی و خطر انقراض

متأسفانه در یغمای داشته‌های محیط زیستی، گیاهان مظلوم‌ترین هستند شاید چون نه جثه چشم گیری دارند، نه توان سرو صدایی که جلب توجه کند. آسیب هم که می‌بینند نه خونی جاری می‌شود و نه لاشه‌ای که شاید بویش وجدانی را بیدار کند اما شک نیست گیاه که نباشد سر سلسله زنجیر حیات می‌گسلد.
لیلا مسروری، فعال محیط زیست گفت: تالاب انزلی به رغم تمام زخم‌های عمیق پیکرش هنوز مشهورترین و به جهت بازدید و تفرج از جمله در دسترس‌ترین تالاب‌های ایران است اما یکی از بارزترین داشته‌های این تالاب که وجه مشخصه ممتاز و چشم نواز این تالاب است، لاله‌های تالابی صورتی رنگ آن است. کلونی‌های طبیعی لاله تالابی در پناهگاه حیات وحش سرخانکل و نیز لکه‌هایی در حوالی منطقه آبکنار دیده می‌شوند. کلونی‌هایی که سال به‌سال رنجورتر می‌شوند و از عوامل رنجور شدن نه فقط مشکلات عدیده تالاب، که گیر افتادن لاله‌های تالابی در باتلاق اندیشه‌های منفعت‌طلب و چشمان بی‌تفاوت مسئولان است.
این فعال محیط زیست توضیح داد: در ده سال اخیر همزمان با شکوفایی این گیاه زیبا عده‌ای سودجو به گمان یافته‌ای مفت و در دسترس، گرزهای حاوی بذر این گیاه را کنده و به اسم «سله باقلا» یا «پسته دریایی» می‌فروشند. در سایۀ بی‌توجهی ابواب جمعی محیط زیست و منابع طبیعی در سالهای اخیر، بغل بغل این گلهای زیبا و بذر آن چیده شده سر از برخی گلفروشی‌ها درمی‌آورد تا به قیمتی گزاف بعنوان گل نایاب و کمیاب فروخته شود و صد البته در مورد منبع تهیه این گل، پنهان کاری می‌کنند!
اگر روزگاری تعدادی از این بذرها در کنار معدودی اسکله قایق سواری تالاب، عرضه می‌شد این روزها و به مثابه شهری بی‌کلانتر، بذری که ضامن بقای کلونی و خوراک پرندگان تالاب است، علاوه بر داخل شهر، در طبق‌های بزرگ و حتی با وانت، در مسیر رشت - رضوانشهر عرضه می‌شود. جالب اینکه حداقل منطقه سرخانکل جز مناطق چهارگانه و تولیت آن با محیط زیست است! یعنی آن بهانه باستانی مشخص نبودن مدیریت وجود ندارد.
به موجب مادۀ یازده آیین‌نامه اجرایی قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست، قطع اشجار، بوته کنی، خار زنی و ذغال گیری تجاوز و تخریب محیط زیست و هر عملی که موجب از بین رفتن رستنی‌ها و تغییر اکوسیستم شود در پناهگاه‌های حیات وحش و مناطق حفاظت شده که اراضی آن متعلق به دولت باشد بدون اجازه، ممنوع است. در عین حال مادۀ دوم و سوم قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگلها و مراتع نیز با توجه به اینکه می‌توان رویشگاه لاله تالابی را بیشه طبیعی تلقی کرد، به نوعی منابع طبیعی را ملزم به حفاظت و حراست رویشگاه این گیاه در محدوده‌های پراکنده لاله تالابی خارج از مناطق تحت مدیریت محیط زیست، می‌کند.
در نتیجه انتظار می‌رود دست کم وقتی کنار خیابان و معابر شهر بذر این گیاه عرضه می‌شود مأموران سد معبر شهرداری که لاله تالابی را برند خود قرار داده‌اند، نسبت به جمع‌آوری آن اقدام کنند.
مسروری هشدار داد: حتی امروز هم برای فریاد رسی دیر شده است و اگر همین گونه پیش بروند با از بین رفتن کلونی طبیعی لاله تالابی باید در تالاب انزلی فانوس بدست بدنبال تک بوته‌های آن بگردیم و تازه به فکر بیفتیم که بسان سوسن چلچراغ دورش حریم و حصار بکشیم و احیاناً به دنبال تکثیر مصنوعی برویم! وی در پایان با بیان این که شرط خردورزی علاج واقعه قبل از وقوع است گفت: اینک در حالیکه آنچه نباید، رخ می‌دهد، دست کم پیش از آنکه کلونی طبیعی این گیاه ارزشمند برای همیشه همچون سوف حاجی طرخان تالاب انزلی و آب زلال تالاب و عمق ده متری آن، به خاطره و قصه تبدیل شود به داد آن برسیم.

منبع: خبرگزاری مهر

نیم میلیون نفر از مردم گیلان در سکونتگاه‌های غیر رسمی زندگی می‌کنند

حاشیه نشینی، محلۀ شالیور غازیان بندر انزلی، عکس از مهدیه عطایی

«تخمین زده می‌شود، بالغ بر ۵۰۰ هزار نفر در استان گیلان در حاشیۀ شهرها و سکونت‌گاه‌های غیر رسمی و یا در بافت‌های فرسوده استان زندگی می‌کنند.» این را خاوری، مدیرکل راه و شهرسازی گیلان گفت.  

در کشور حدود ۲۰ میلیون نفر جمعیت در سکونتگاه‌های غیر رسمی و بافت‌های فرسوده زندگی می‌کنند.

منبع: خبرگزاری ایسنا

انزلی با سوادترین شهرستان گیلان است

«میانگین باسوادی گیلان را ۷۸.۲۰ درصد است؛ بیشترین آمار باسوادی در شهرستان‌های انزلی (۹۲.۳۷)، رشت (۹۱.۳۱)، آستارا (۸۹.۳۳)، لاهیجان (۸۷.۲۰) وجود دارد همچنین شهرستان‌های املش، فومن، ماسال و شفت کمترین آمار باسوادی را دارا هستند». این را مدبری‌فر، معاون نهضت سوادآموزی استان، درجلسه شورای آموزش‌وپرورش استانداری گیلان گفت و خبر داد: «استان گیلان در بخش سوادآموزی رتبه چهارم را از نظر عملکرد در کشور به خود اختصاص داده است».

منبع: گیل خبر

۱ ۲
پیوندهای روزانه
Designed By Erfan Powered by Bayan