سطل‌های زباله را بی‌محابا پر می‌کنیم اما کمتر به سرنوشتی که این زباله‌ها پیدا می‌کنند و آسیبی که می‌توانند به محیط زیست اطرافمان بزنند، می‌اندیشیم.
افزایش جمعیت، تغییر سبک زندگی و افزایش مصرف‌گرایی از سویی و حساسیت‌های زیست‌محیطی از سوی دیگر، مدیریت پسماند را این روزها دشوارتر از همیشه ساخته است. معضل مدیریت پسماند در شهرهای ساحلی و گردشگرپذیر نظیر انزلی از حساسیت ویژه‌ای برخوردار است. ایستگاه موقت انباشت زباله واقع در «بشمن» انزلی یکی از مشکلات این شهر است و حکایت ساماندهی آن مدتهاست به گوش می‌رسد اما مشکل همچنان باقی است.
چندی پیش« نادر خوارزمی» معاون عمرانی و برنامه‌ریزی فرمانداری انزلی در جلسه کمیته پسماند این شهرستان خواستار ساماندهی محل موقت زباله شد و بر اهمیت جمع‌آوری و انتقال به‌موقع زباله، کاهش ریجکت در کارخانه کمپوست و ممانعت از راه‌یافتن شیرابه پسماند به مزارع مردم تأکید کرد.
تعطیلی ایستگاه موقت
رئیس اداره حفاظت از محیط‌زیست انزلی درباره مشکلات مدیریت پسماند این شهر به همشهری می‌گوید: مشکلات موجود در کارخانه کمپوست انزلی که در جلسات کمیته پسماند بارها مورد اشاره قرار گرفته شامل وضعیت ریجکت، تصفیه شیرابه و همچنین مسأله تفکیک زباله از مبدأ است.
«احسان هادی‌پور» می‌افزاید: تفکیک زباله از مبدأ مدتی است که در انزلی انجام نمی‌شود. از سوی دیگر میزان ریجکت کارخانه کمپوست بالاست و بارگیری‌های چندباره پسماند بر معضلات اضافه می‌کند. درباره جایگاه انتقال زباله نیز این سؤال مطرح می‌شود که چرا پسماند جمع‌آوری شده مستقیم به کارخانه کمپوست حمل نمی‌شود.
وی تصریح می‌کند: تعطیلی جایگاه موقت زباله موضوعی است که باید مورد توجه قرار گیرد چرا که مدیریت آن دشوار است و می‌شود یکبار برای همیشه جایگاه موقت زباله را تعطیل کرد.
هادی‌پور در بخشی از سخنانش به مشکلاتی چون ممنوعیت دفن زباله در شهرهای ساحلی و قرار گرفتن جنگل و اراضی کشاورزی در منطقه کارخانه کمپوست خمیران انزلی و همچنین خریداری دستگاه پرس ریجکت و استفاده نکردن از آن در کارخانه کمپوست اشاره می‌کند.
مشکلات ساماندهی ایستگاه موقت
مسئول مدیریت پسماند شهرداری انزلی در گفت‌وگو با همشهری اظهار می‌کند: برای ساماندهی جایگاه موقت دپوی زباله، با مشکل مالکیت زمین روبه‌رو هستیم. مالکیت زمین با بنیاد شهید است به همین دلیل ناچاریم ساماندهی آن را به‌صورت موقت انجام دهیم.
«شهرام توانا» می‌گوید: یک هکتار از 5 هکتار زمین این منطقه به دپوی موقت زباله اختصاص داده شده است. در اطراف این قسمت خاکریزی انجام شده و صفحات بتونی نیز برای قرار دادن روی خاکریزی‌ها، تهیه شده تا از جابه‌جایی زباله ممانعت شود. با توجه به مشکلات موجود، تاکنون موفق به گرفتن انشعاب برق در این محل نشده‌ایم و این معضل دیگری است که با آن روبه‌رو هستیم.
وی یادآوری می‌کند: روزانه ۵۲ تا ۵۶ سرویس زباله از شهر جمع‌آوری و از ساعت ۸ شب تا ۸ صبح به این محل منتقل می‌شود و در ادامه با ۴ تا ۶ سرویس سمیی‌تریلر و در هر سرویس ۳۰ تن زباله به کارخانه کمپوست خمیران منتقل می‌شود.
توانا اظهار می‌کند: اگر قرار باشد پسماند جمع‌آوری شده مستقیم راهی کارخانه شود، روستاییان باید شاهد رفت‌وآمد ۶۰ سرویس زباله باشند.
وی درباره استفاده نکردن از دستگاه پرس در کارخانه کمپوست می‌گوید: در نظر داشتیم با این دستگاه ریجکتی‌ها را پرس کنیم اما از آن‌جا که نوار نقاله تهیه نکرده‌ایم، به‌صورت مستمر از آن استفاده نمی‌کنیم.
از سوی دیگر مشکل برق هم وجود دارد و فعالیت چند دستگاه به‌صورت همزمان ممکن نیست.
وی یادآوری می‌کند: ۷ مرحله کود آلی حاصل از کارخانه کمپوست مورد آزمایش قرار گرفت و در مرحله آخر، مشکل شوری کود وجود داشت و چون پیمانکار به دنبال گرفتن استاندارد برای مزارع خاص است هنوز به آن آنالیز خاص دست نیافته است.
تصفیه شیرابه
مسئول مدیریت پسماند شهرداری انزلی درباره تصفیه شیرابه در کارخانه کمپوست انزلی به همشهری می‌گوید: برای مدیریت شیرابه با پژوهشکده محیط زیست قرارداد بسته شد و در ادامه طرح مدیریت شیرابه در قالب یک طرح جامع از سوی دکتر علیرضا پنداشته نوشته شد. این طرح دارای ۳ قسمت است که فاز یک آن شامل کانال‌کشی و جمع‌آوری شیرابه می‌شود.
توانا اظهار می‌کند: برای این فاز ۲۸۰ میلیون تومان اعتبار جذب شده و پیمانکار در حال تجهیز کارگاه است. فاز دوم آن به کاهش BOD (یکی از معیار‌های تعیین آلودگی فاضلاب) شیرابه مربوط است. برای این فاز۲۸۰ تا ۳۰۰ میلیون تومان اعتبار تخمین زده شده که قرار است سازمان مدیریت آن را بپردازد. فاز سوم طرح نیز یک پکیج شیرابه است که از سوی پیمانکار ارائه می‌شود و مربوط به تبدیل شیرابه به آب مورد استفاده در مزارع است.
توانا در ادامه به کاهش حجم ریجکت کارخانه کمپوست اشاره می‌کند و می‌گوید: بر اساس گزارش‌های پژوهشکده محیط زیست، حجم ریجکتی‌ها اکنون به ۴۰ درصد رسیده است.
مسئول مدیریت پسماند شهرداری انزلی درباره وضعیت تفکیک زباله از مبدأ در انزلی می‌گوید: پایان کار فعالیت پیمانکار قبلی ۲ ماه پیش اعلام شده و اکنون باید کار به پیمانکار دیگری واگذار شود. اما دلیل اینکه تاکنون این کار انجام نشده این است که سازمان بازرسی باید تعیین کند که برای جلب مشارکت پیمانکار باید این مورد به مناقصه گذاشته شود یا مزایده.
وی یادآوری می‌کند: برخی پیمانکاران برای انجام کار تفکیک زباله از مبدأ از شهرداری درخواست مبلغی کرده‌اند اما با توجه به وضعیت اقتصادی شهرداری این کار ممکن نیست.
توانا با اشاره به اهمیت پاک بودن ساحل می‌گوید: طبق دستور شهردار، قرار است ساحل انزلی و غازیان، هر 2 هفته یکبار صبح روز چهارشنبه، از سوی همکاران و پیمانکاران پاکسازی شود تا ساحل برای میزبانی از گردشگرانی که تعطیلات آخر هفته خویش را در این شهر می‌گذرانند، مهیا باشد. وی در ادامه از دستگاه‌ها و نهادهایی چون بخشداری و نیروی انتظامی خواستار همکاری در اجرای این طرح شد.
معیار آلودگی آب
BOD یا Biological Oxygen Demand نرخ مصرف اکسیژن در داخل آب توسط ارگانیزم‌هاست . اگر BOD کم باشد آب پاک و بدون ارگانیسم است یا آنکه میکروب‌های داخل آب مرده‌اند و نیازی به مصرف اکسیژن ندارند . اندازه تاًسیسات تصفیه بیولوژیکی خصوصاً میزان هوادهی فاضلاب در حوضچه های هوا دهی را می‌توان با BOD محاسبه کرد . BOD زباله‌های معمولی حدود ۲۵۰ تا ۳۰۰ قسمت در میلیون است ولی وقتی زباله تبدیل به شیرابه شد BOD آن چند‌هزار برابر می‌شود. اگر این شیرابه در آب بریزد، آب را آلوده می‌کند و اگر روی زمین بریزد، آب‌های زیرزمینی را آلوده خواهد کرد.
نویسنده: مریم ساحلی انزلی، بنقل از همشهری استان گیلان
