می چۊمانأ واکۊدم. هوا تاریک ؤ رؤشن بۊ می جا سر ویریشتم ؤ بۊشؤم آشپزخانه. کتریه آب دۊکۊدم ؤ بنم گازˇ سر . بۊشؤم پسرانˇ اۊتاق ؤ اشانه دۊخادم: یۊسف! یۊنس! ویریزید شمه‌ره دیر نبه...
اۊنˇ پسی بۊشؤم می دؤخترˇ اۊتاق ؤ أنه دۊخادم: مۊنس جان، جانˇ مارˇ بلا می سر، ویریز...
أنˇ گردˇ صۊرتأ کی نگاه بۊکۊدم خۊدمˇ کۊچیکی مره یاد بمؤ کی می مار مره دۊخاده از خاب: ماری جان، می گۊلˇ دؤختر ویریز بلا می سر.
اۊ زمات، من مره لۊس کۊدم ؤ مره به خاب زئیم تا می مار خۊ قشنگˇ لهجه ؤ شیرینˇ زبانˇ مرأ بازم مره دۊخانه. ولی می دؤختر (مۊنس) دۊس نأشتی. حتی خۊ اسمˇ جا کی من بیادˇ می مار أنˇ ره انتخاب بۊکۊده-بۊم ناراضی بۊ. همش مره گۊفتی: مامان با من گیلکی صحبت نکن. نمی‌خوام لهجه‌م عوض بشه.
می مۊنس جان می گۊلˇ دؤختر نانستی که وقتی دیلˇ تأن ؤ تی مارˇ زبانˇ مرأ، تی زاکه ناز دهی چی لذتی دأره.
کتری آب جۊش بامؤ ؤ چأیی بنأم. می چادؤره می سر تاودأم ؤ بۊشؤم نانوایی. وقتی واگردستم مۊنس خۊ دسˇ دیمأ بۊشؤسته ؤ منتظر بۊ. أنˇ براران تۊند تۊند لباس دۊکۊدید. ناشتاییه آماده بۊکۊدم. پسران بۊخؤردید ؤ بۊشؤیید. می مۊنسˇ ره لؤقمه بیگیفتم. أنه کۊمک بۊکۊدم تا حاضرأبه. أنˇ سیا گیرینجی مۊیه شانه بزئم ؤ مچه‌جیری بۊگؤفتم تی گیسˇ قۊربان ناز گۊل جان...
واگردست ؤ مره اخمˇ مرأ نگاه بۊکۊد ؤ بۊگؤفت: مامان، باز، دوباره شروع کردی.
می لبه گاز بیگیفتم ؤ دئه هیچی نۊگؤفتم. خؤب کی فکر کۊدم بیدئم کی أگه هتؤ پیش بیشه ؤ ماران خۊشانˇ زاکانˇ مره گیلکی صۊحبت نۊکۊنید کم کم أمی ماری زبان فرامۊشأبه ؤ از بین شه. اصلاً تصمیم بیگیفتم خانه مئن می زاکانˇ مره گیلکی گب بزنم. حالا أشانه خۊش بأیه یا خۊش نأیه. حیف أمی زبانه که فرامۊش به.
رۊ بۊکۊدم مۊنسه بۊگؤفتم از امرۊز هر کلمه گیلکی که خانه میان صۊحبت بۊکۊنه می ور جایزه دأره. أنˇ چۊمان برق بزه بۊگؤفته: واقعاً؟
بۊگؤفتم: بله. الانم ویریز بۊشۊ که تره دیر نبه.
وقتی أنه راهی بوکودم می دیلˇ میان فکر بۊکۊدم کی اگه هر کسˇ خانه مئن، زاکان بدانید که اشانˇ ماری زبان چقد شیرین ؤ مؤهمه تانیم أمی زبانه زنده بدأریم.
پ.ن:
این یادداشت برای نخستین بار در شمارۀ ۱۱ ماهنامۀ گیلانˇاؤجا منتشر شده.
برای اطلاع از چگونگی خواندن و نوشتن با رسم‌الخط گیلکی اینجارا ببینید.
برگردان فارسی این یادداشت در ادامه مطلب 👇 آمده است.
چشمامو باز کردم،هوا تاریک و روشن بود.از جام بلند شدم و به آشپزخونه رفتم.کتری رو آب کردم و روی گاز گذاشتم.به اتاق پسرها رفتم و صداشون کردم:یوسف! یونس! بلند شید تا دیرتون نشده.بعد به اتاق دخترم رفتم و صداش کردم:مونس جان ،جان مادر،درد و بلات تو سرم،بلند شو .وقتی به صورت گردش نگاه کردم یاد بچگی خودم افتادم که مادرم منو از خواب بیدار می‌کرد :ماری جان،دختر گلم ،بلند شو درد و بلات به سرم.اون موقع خودم رو لوس می‌کردم و به خواب می‌زدم تا مادرم با اون لهجه قشنگ و زبون شیرینش باز هم منو صدا کنه.
ولی دخترم مونس دوست نداشت،حتی از اسمش که به یاد مادرم براش انتخاب کرده بودم ناراضی بودو همش بهم می گفت :با من گیلکی صحبت نکن،نمی‌خوام لهجه‌ام عوض بشه.مونس جانم ،دختر گلم نمی‌دونست که وقتی از ته دلت و با زبون مادریت .بچه تو ناز می کنی چه لذتی داره.
آب کتری جوشیدو چایی دم کردم.چادرم رو سر کردم و به نانوایی رفتم.وقتی برگشتم مونس دست و صورتش رو شسته بود و منتظر بود.برادرهاش تند تند لباس می‌‌پوشیدند.صبحانه رو آماده کردم.پسرها خوردند و رفتند.برای مونس لقمه گرفتم و کمکش کردم تا حاضر بشه. موهای سیاه و فرفری‌شو رو شونه زدم و زیر لب گفتم قربون گیست برم گل نازم برگشت و با اخم بهم گفت:مامان باز شروع کردی؟لبم رو گاز گرفتم و هیچی نگفتم.
خوب که فکر کردم اگه همینجوری پیش بره و مادرها با بچه هاشون تو خونه به زبون مادریشون صحبت نکنن،کم کم زبان مادری فراموش می‌شه و از بین می‌ره.
اصلا تصمیم گرفتم تو خونه با بچه ها گیلکی حرف بزنم حالا می‌خواد خوششون بیاد یا نیاد.حیف از زبون ماست که فراموش بشه.
رو کردم به مونس و گفتم از امروزهر کلمه گیلکی که تو خونه صحبت کنه یه جایزه داره.چشماش برق زد و گفت:واقعا؟ گفتم :بله.الان هم بلند شو و برو تا دیرت نشده.
وقتی راهیش کردم با خودم فکر کردم اگر هر بچه ای تو خونه بدونه که زبان مادریشون چقدر شیرینه،همه ما می‌تونیم زبان مادریمون رو زنده نگه داریم.