بهمبری

چهره مصمم مریم ایراندوست از اراده‌ قوی او در راه مبارزه برای به کرسی نشاندن حقوق زنان فوتبالیست ایران حکایت می‌کند. او سرمربی سابق تیم ملی فوتبال زنان ایران و سرمربی کنونی تیم فوتبال زنان باشگاه ملوان بندر انزلی و یکی از موفق‌ترین و شناخته‌شده‌ترین چهره‌های فوتبال زنان در ایران است.

مریم ایراندوست هم‌اکنون با اعضای تیم خود برای شرکت در بازی‌های دوستانه بین‌المللی فوتبال باشگاهی "دیسکاور فوتبال" که از تاریخ ۷ تا ۱۳ مرداد (۲۹ ژوئیه تا ۴ اوت) برگزار می‌شود در آلمان به سر می‌برد.

آسمان از ابر پوشیده شده است اما رنگ صورتی بنرها در محوطه برگزاری "دیسکاور فوتبال"، فستیوال بین‌المللی فرهنگی- ورزشی فوتبال زنان، از درخشش ویژه‌ای برخوردار است.

فستیوال ورزشی "دیسکاور فوتبال"، جشنواره‌ای برای نزدیکی فرهنگ‌ها که توسط زنان و برای زنان برگزار می‌شود، امسال دهمین سال بنیان‌گذاری خود در آلمان را جشن می‌گیرد. استادیوم ورزشی "ویلی کرسمن" در منطقه کرویتسبرگ شهر برلین، پایتخت آلمان، این روزها شاهد مسابقات زیادی در ارتباط با این فستیوال است.

چهره مریم ایراندوست، سرمربی ۴۰ ساله و موفق فوتبال زنان ایران که برای شرکت در این تورنمنت به آلمان سفر کرده است، در هنگام ورود به این استادیوم ورزشی می‌درخشد. او که موهای خود را با روسری سفیدی پوشانده است به همراه اعضای تیمش وارد زمین می‌شود.

سنگ‌اندازی‌ها

ایراندوست که خود فوتبالیست موفقی بوده اکنون به عنوان سرمربی تیم باشگاهی ملوان بندر انزلی ایران به کار مشغول است. او به خبرنگار دویچه‌وله از تلاش‌های زیاد و مبارزه‌ برای فوتبال زنان و برابری حقوق ورزشکاران زن در ایران می‌گوید.

پس از اختلاف‌نظرها و مشاجراتی که سه سال پیش در باشگاه در بندر انزلی در پی اظهارات رئیس باشگاه درباره بازی زنان روی داد، تیم فوتبال زنان منحل شد. دو سال پس از آن با تغییر و تحولاتی که انجام گرفت مریم ایراندوست کار خود را دوباره به عنوان سرمربی تیم فوتبال زنان در این باشگاه آغاز کرد.

او درباره این دوران می‌گوید: «در این زمان من نواختن پیانو را یاد گرفتم و به تحصیل در رشته ورزش پرداختم اما این‌ها چیزی نبودند که من را از نظر درونی راضی کنند، چیزی در زندگیم کم بود. مبارزه بسیار سختی بود، احساس می‌کردیم مثل زندانیانی هستیم که در حصار بتونی به سر می‌بریم. حالا دوباره بازی می‌کنیم. این انرژی زیادی به ما می‌دهد.»

انرژی فوق‌العاده و انگیزه زیاد بازیکنان این تیم را در هنگام بازی با ۲۰ تیم دیگر شرکت کننده در فستیوال امسال دیسکاوری می‌توان دید.

ایراندوست با توجه به این خصوصیات بازیکنانش است که می‌گوید: «این همان چیزی است که باعث ویژگی بازی فوتبال زنان در ایران می‌شود.»

سرمربی تیم ملوان می‌افزاید: «الان این طور نیست که مردها بگویند زنان جایی در بازی فوتبال ندارند. اما شما هم در اینجا، در آلمان باید برای برابری حقوق ورزشکاران زن مبارزه کنید. در ایران هم درست همین است. اما پیشرفت‌های خوبی حاصل شده، الان امکانات زیادی به وجود آمده و حمایت‌های بیشتری از ما می‌شود. اما زنانی هم هستند مثل من که سنشان بالاتر است و برای آن‌ها این امکانات وجود نداشت. ما تلاش می‌کنیم این نیرو را در خودمان را حفظ کنیم و بهترین کار را برای بازیکنان جوان انجام دهیم.»

مادری دلسوز برای تیم

مریم ایراندوست می‌گوید:«من در دوران کودکی به همراه پدرم به استادیوم می‌رفتم. بازیکنان تیم من به نسبت آن زمان ما، الان شرایط به مراتب بهتری دارند.»

ایراندوست که خود پسری ۱۷ ساله دارد می افزاید:«احساس من این است، پس از این که دوباره مسئولیت تیم را برعهده گرفتم، مثل این می‌ماند که دوران بارداری سختی را پشت سر گذاشته‌ام. برای من اعضای تیم مثل خانواده‌ام هستند، بازیکنان مانند فرزندان من هستند و من احساس مادری نسبت به آن‌ها دارم. مادری سخت‌ترین کار دنیا است.»

تیم ایران در بازی خود گل‌های زیادی را به ثمر رساند. اعضای ذخیره تیم که روی نیمکت‌های ویژه نشسته‌اند نیز مثل بازیکنان در زمین، پس از هر گل از خوشحالی به هوا می‌پرند و هم تیمی‌های خود را تشویق می‌کنند. ایراندوست هم با شادی برای تشویق پیش بازیکنان می‌رود.

پس از آن که او از جلوی بنر صورتی رنگی که روی آن نوشته شده "شهامت مبارزه داشته باش" عبور می‌کند به سمت محل گفت‌وگو می‌آید و به صحبت در باره کار و بازی‌های هفتگی در ایران ادامه می‌دهد: «ما خیلی دوست داریم مانند بازیکنان مرد با هواپیما به شهر محل بازی برویم و نه با اتوبوس. گاهی اوقات ۴۰ ساعت برای شرکت برای یک بازی در راه هستیم، ۲۰ ساعت رفت و ۲۰ ساعت برگشت.»

ایراندوست توضیح می‌دهد که سفر با اتوبوس ارزان‌تر است و "لیگ‌های مردان پول لازم را در اختیار دارند، اما لیگ زنان نه". 

این مربی به عدم برابری دستمزد فوتبالیست‌های زن و مرد در تمام کشورهای جهان اشاره می‌کند: «مثلا شما قراردادهای کریستیانو رونالدو را با مارتا یا آلکس مورگن مقایسه کنید، امکاناتی که در اختیار بازیکنان مرد و زن گذاشته می‌شود را با هم مقایسه کنید. این مشکل فقط مربوط به ایران نیست. ما باید برای تغییر این وضعیت در همه جا با یکدیگر همکاری و در این جهت تلاش کنیم.»

باران شروع به باریدن می‌کند. ایراندوست بارانی رنگارنگ خود را به تن می‌کند و در ادامه می‌گوید: «بازی فوتبال مرا بسیار خوشحال و همزمان غمگین می‌کند.» سرمربی تیم ملوان در توضیح این موضوع می‌گوید: «من از ده سالگی می‌خواستم فوتبال بازی کنم. به مادرم می‌گفتم دلم می‌خواست پسر باشم تا بتوانم بازی کنم. دلم می‌خواست برای این کار تغییر جنسیت بدهم. مادرم شوک شده بود. به او گفتم اگر می‌خواهی این کار را نکنم مردم را قانع کن و به پدرم بگو که مرا با خود به استادیوم ببرد تا بتوانم بازی‌های فوتبال را از نزدیک تماشا کنم.»

رفتن با شادی و بازگشت با اشک

ایراندوست تعریف می‌کند: «حتی یک روز در استادیوم رفتم روی زمین تا بوی چمن زمین را استشمام کنم و روی زمین بازی بودن را احساس کنم.»

او ادامه می‌دهد: «برای این موضوع رفتم دفتر مسئولان مختلف، دائما باید با مردها بحث می‌کردم تا بتوانم راهی را هموار کنم. شش ماه تمام با سری افراشته به دفاتر مختلف می‌رفتم و با چشمانی گریان بیرون می‌آمدم. اما در پایان موفق شدم، می‌بینید، الان ما اینجا هستیم.»

نیمه اول بازی به پایان رسیده است. ایراندوست با خرسندی لبخند می‌زند: «آرزوی من برای آینده این است که زنان اجازه ورود به استادیم‌های ورزشی را داشته باشند و بتوانند بازی‌ها را از نزدیک تماشا کنند. من خوشحالم و افتخار می‌کنم که بازیکن فوتبال شدم.»

"دیسکاور فوتبال" در سال ۲۰۰۹ میلادی توسط ۲۰ تن از زنان به عنوان یک اتحادیه فرهنگی ورزشی در برلین پایه‌گذاری شد. هدف "دیسکاور فوتبال" مبارزه برای برابری حقوق زنان ورزشکار و مبارزه با تبعیضات جنسیتی در این عرصه در جهان است. از ۱۰ سال پیش این اتحادیه فستیوال‌هایی را در کشورهای گوناگون برای تمرین و بازی‌های دوستانه فوتبال و دیدار و بحث و تبادل نظر در این باره برگزار می‌کند.

فستیوال امسال در برلین برگزار می‌شود و در این دوره از رقابت‌ها تیم‌هایی از آلمان، آرژانتین، شیلی، بولیوی، نپال، اسپانیا، سوریه، اردن، صربستان، ایتالیا، ارمنستان، استرالیا، لیبی، افغانستان، پاکستان، فرانسه، آفریقای جنوبی و گینه نو شرکت دارند.

منبع: دویچه وله فارسی

مریم ایراندوست یکی از شناخته‌شده‌ترین دختران فوتبال ایران است، او فوتبال را در روزهایی آغاز کرد که دختران زیادی به این ورزش روی نمی‌آوردند و حالا بعد از سال‌ها تجربه، در کسوت سرمربی می‌خواهد به فوتبال ایران و البته انزلی کمک کند. 

دختر نصرت ایراندوست مانند خود او عاشق ملوان است و به ایلنا از این علاقه می‌گوید، از سال‌های آغاز دوران حرفه‌ایش، از شروع دوباره با سفیدپوشان انزلی و البته از عید نوروز و آرزوهای ورزشی‌اش برای بانوان در سال ۹۸: 

ملوان بعد از چند سال دوباره به لیگ برگشت، از عملکرد امسالتان راضی هستید؟ 

فکر می‌کنم بعد از دو سال و نیم دوری از ورزش حرفه‌ای و فوتبال در سطح اول کشور عملکردمان تا اینجای کار خوب بوده است، با توجه به ضعف‌های فنی که داشتیم و از قبل می‌دانستیم این یک چالش مهم برای ماست اما با وجود شرایطی که توانستیم از نظر انگیزشی برای بچه‌ها ایجاد کنیم عملکرد ما قابل قبول بوده است. 

امکانات تیم از نظر زمین تمرین و ... آیا مناسب است؟ از آنجایی که از سال ۸۱ که ما کار را به صورت جدی شروع کردیم، البته برای خودمان جدی اما دیگران ما را شوخی گرفته بودند تا سال ۹۲ ما اجازه تمرین کردن در انزلی را نداشتیم و به روستاهای اطراف می‌رفتیم، حتی در آن زمان ۲۰۰ کیلومتر رانندگی می‌کردیم تا یک زمین تمرین در دامنه کوه پیدا کرده یا حتی داخل مزرعه تمرین می‌کردیم و الان چون این سختی‌ها را پشت سر گذاشته‌ایم اینکه در شهر خودمان در انزلی تمرین کرده و مجبور نیستیم کیلومترها راه را طی بکنیم تا به محل تمرین برسیم برای ما قابل قبول است و جذابیت‌های خاص خود را دارد. کما اینکه شرایط زمین به دلیل شرایط جوی شمال و انزلی و بارندگی‌های توامان یکسری مشکلات را دارد اما در کل ما همیشه سعی کردیم نیمه پر لیوان را دیده و سعی می‌کنیم به بهترین نحو از شرایط استفاده کرده و راضی باشیم.

امسال هم استقبال تماشاگران از بازیهای ملوان بسیار خوب بود کمی در این خصوص صحبت کنید؟ 

این استقبال خوب تماشاگران برای اولین بار نیست ما سال ۹۱ هم طی اطلاع رسانی که انجام شد از طریق فضای مجازی و تابلوها و بیلبوردهایی که در سطح شهر نصب شد عده زیادی تماشاگر از کل استان گیلان برای تماشای بازیهای ما می‌آمدند و حتی در تاریخ ۶ بهمن ۹۱، ۲۵۰۰ هوادار ملوانی را در ورزشگاه داشتیم که بهترین خاطره ورزشی ما در آن روز رقم خورد. به هر حال اتفاقاتی افتاد و شرایطی پیش آمد که ما سال‌ها نتوانستیم در انزلی بازی کنیم و از هوادارانمان دور شدیم، اما به محض اینکه امسال تیم تشکیل شد از آنجایی که شهر انزلی شهری ورزش‌خیز است و همه از پیر و جوان و زن و مرد ملوانی و عاشق ملوان هستند ما را تنها نگذاشتند و همه دیدند و باز هم شاهد خواهند بودند که باران، سرما، گرما و ... تاثیری در حضور هواداران ما نداشت. 

 فروغ موری یکی از ستاره‌های امسال ملوان بود که از تیم جدا شد، علت این جدایی چه بود؟ 

اولویت فروغ موری پول بود و به هر حال هر کسی یک شرایط خاص و هدف‌گذاری در زندگی خودش دارد، ما زمانی که با فروغ موری قبل از شروع مسابقات صحبت کردیم مالک و مدیر عامل باشگاه قول‌هایی به ما داده بودند که بتوانیم ۵۰ درصد قرارداد او را پرداخت کنیم و ایشان تنها بازیکنی بود که توانستیم با رقم بالا جذب کنیم، از آنجایی که او کلاً نیم فصل اول را به دلیل آسیب‌دیدگی در اردوی تیم ملی از دست داد این موضوع مسکوت ماند و درنهایت در بازی آخر به ما رسید، در این بازی هم با اینکه او آمادگی بدنی صد در صد نداشت سعی کردیم برای اینکه روحیه لازم را به او بدهیم تا بتواند در نیم فصل دوم با توانایی که از او سراغ داشتیم به تیم کمک کند او را بازی دادیم ولی از بازی پالایش گاز ایلام که شرایطی پیش آمد و فروغ یکسری مشکلات تیم را از نزدیک دید بلافاصله بعد از بازی درخواست رضایت‌نامه داد. من هرگز بازیکنی را به زور در تیمم نگه نداشته‌ام بنابراین خواستم مدیرعامل تلاششان را انجام دهد تا پول ایشان پرداخت شده و در تیم بمانند اما باشگاه هم دچار مشکلاتی است و از آنجایی که نشد منابع مالی تامین شود ایشان هم تصمیم گرفت برود و جذب باشگاهی شود که به اولویتی که هدف‌گذاری کرده بود برسد.

برنامه‌تان برای نیم فصل بعدی چیست؟ 

ما باید منطقی رفتار کرده و انتظار داشته باشیم، توقع بالا از تیم بعد از دو سال و نیم انحلال و شرایطی که برایش به وجود آمد کمی دور از انتظار است. البته من از همان روز اول سعی کردم مدام در مورد قهرمانی و جام با بچه‌ها صحبت کنم تا به چیزی که خودم می‌دانستم و در تمرینات حس می‌کردم برسیم که فکر می‌کنم الان ۸۰ درصد به آنها رسیده‌ایم. صحبت‌هایی که ما اول فصل می‌کردیم باعث شد تیم‌ها روی ما حساب ویژه باز کرده و فکر کنند که ما ملوان سال‌های قبل هستیم در حالیکه مشکلات زیادی داشتیم، فکر می‌کنم بیشترین عاملی که موجب شد ضعف‌های ما امسال پوشیده شود در درجه اول هوادارن و بعد همین حس رقابتی بود که بچه‌های ما با تمام توان خواستند و تلاش کردند. در مورد نیم فصل دوم ما سه بازیکن از دست داده و بازیکنی هم نتوانستیم جذب کنیم اما با بچه‌های بومی‌مان وارد رقابت‌ها می‌شویم و می رویم تا بهترین عملکرد خودمان را داشته باشیم. ما ناامید نیستیم و غیر از تیم شهرداری بم که خیلی تیم خوبی است و فوتبال بسیار خوبی را به نمایش می‌گذارد تیم‌های دوم تا هفتم جدول شرایط پایاپایی دارند و هیچ چیز در نیم فصل دوم غیرممکن نیست. 

 شما مادر هستید آیا این موضوع و ورزش کردن به صورت حرفه‌ای کار شما را سخت‌تر کرده است؟ 

زنها بسیار قوی هستند و مادر شدن سخت‌ترین شعل دنیاست و این یک واقعیت است. کسانی که مادرند این حرف من را کاملا درک و لمس می‌کنند، من زمانی که فوتبال را در سال ۸۱ شروع کردم پسرم راستین دو ماهه بود. من به صورت کاملاً حرفه‌ای کار را آغاز کردم در زمانی که شرایط مثل الان فراهم نبود. اینها را به این دلیل می‌گویم که خانم‌هایی که می‌خواهند ورزش کنند از چیزی نترسند من این شرایط را گذراندم ۱۰ الی ۱۵ سال را بسیار حرفه‌ای و سخت پشت سر گذاشتم، راستین را در کالسکه گذاشته و ساعت‌ها تمرین می‌کردم یا به ادارات مختلف می‌رفتم برای گرفتن زمین و تمرین کردن و ... و همیشه راستین در کنار من بود و الان که ۱۶ ساله شده هم همینگونه است. در حال حاضر هم کارن خواهر زاده‌ام هم از آنجا که خواهرم کمک مربی ملوان است در کنار ماست. بچه‌دار شدن به هیچ وجه محدودیت نیست شما در کنار بچه‌تان می‌توانید بهترین مربی و بازیکن و مدیر باشید و قطعا بچه‌ای که در این شرایط رشد می‌کند بچه‌ای خواهد بود که در جامعه می‌تواند شرایط بهتری را برای خود و زندگیش به وجود آورد زیرا در محیطی رشد کرده که خیلی چیزها را یاد گرفته و از این بابت من به خانم‌های حرفه‌ای و ورزشکار می‌گویم هیچ مشکلی برای شما به وجود نخواهد آمد.

در روزهای آغازین سال جدید هستیم، ابتدا بگویید نوروز در انزلی چه حال و هوایی دارد و اینکه تجربه نوروز برای یک ورزشکار حرفه‌ای چگونه است؟ 

در انزلی هم مثل همه شهرهای ایران مردم و خانواده‌ها به دید و بازدید نوروزی می‌روند و خانه‌ها حال و هوای دیگری دارد، خانه‌تکانی و چیدن سفره هفت‌سین جز ملزومات سال نوست و ما هم از این قاعده مستثنی نیستیم. به عنوان یک مادر، مربی یا فوتبالیست هم الان که راستین بزرگتر شده کار من راحت‌تر است ولی زمانی که بچه‌تر بود همزمان من هم در ملوان و هم در اردوهای تیم ملی بودم و یک مقدار کار سخت‌تر می‌شد ولی همیشه بودند کسانی که در خانه تکانی و ... به من کمک می‌کردند. شرایط، مدیریت آن و همه با هم همیشه سختی‌های خود را دارد ولی فکر می‌کنم اینکه آدم به هدفش رسیده و نتیجه زحماتش را می‌بیند آن سختی‌ها را شیرین می‌کند. به عنوان یک ورزشکار سه سال پشت سر هم لحظه سال تحویل را خانه بودم ولی بعد از آن اعزام داشتیم و تعطیلات نوروز را نبودم. 

سال ۹۷ را برای ورزش بانوان به ویژه فوتبال چگونه دیدید؟ 

سال ۹۷ را باید پیشرفت دختران فوتبالیست و البته پسرفت امکانات دانست. در سال‌های آغاز فوتبال بانوان با تمام نگاه‌هایی که بود تیم‌هایی که تعدادشان کم هم بود اما اگر حمایت می‌کردند همه جوره از بانوان حمایت می‌کردند. ورزش بانوان در سال ۹۷ پیشرفت داشته است، الان نگاه به زنان در ورزش بهتر شده و خانم‌های ورزشکار در فضای کوچک خود در خانواده، شهر، روستا یا بخش خودشان بسیار راحت‌تر می‌توانند عنوان کنند هدفشان ورزش است و شرایط نسبت به سال‌های قبل بهتر شده ولی هنوز با ایده‌آل‌ها و شرایط بین‌المللی خیلی فاصله داریم و از این به بعد می‌رویم که شرایط را بهتر کنیم. 

در ایام نوروز داربی تهران هم برگزار می‌شود، طرفدار چه تیمی هستید و پیش‌بینی‌تان از نتیجه بازی چیست؟ 

من یک ملوانی هستم و بودم و خواهم ماند، شهر من انزلی‌ست و تیمم ملوان و این ارث پدری ماست اما در خصوص داربی با اینکه پیش‌بینی کار سختی است ولی فکر می‌کنم با توجه به اینکه امسال دو تیم شرایط مشابهی دارند بازی مساوی شود و سهم هر تیم هم ۲ گل باشد.